Vakumlu Bull Makinesi, özellikle reçel, pekmez ve diğer şekerli mamullerin üretiminde kullanılan, kazan içerisindeki havayı sulu vakum sistemi ile çekerek oksijensiz (vakumlu) ortamda ve düşük sıcaklıkta kaynatma işlemi yapan modern bir üretim sistemidir.
Geleneksel açık kazanlarda kaynatma işlemi genellikle 110 – 135 °C aralığında gerçekleşir. Bu yüksek sıcaklık, mamul içerisindeki şekerin yanmasına ve zararlı bileşiklerin oluşmasına neden olur. Bu zararlı bileşenlerden en önemlisi HMF (Hidroksimetilfurfural) olarak adlandırılır ve ürünün hem kalitesini hem de sağlığa uygunluğunu olumsuz etkiler.
Vakumlu Bull Makinesi’nde ise kaynatma sıcaklığı maksimum 70 °C civarındadır. Bu sayede ürünün yanması önlenir, HMF oluşumu engellenir ve daha sağlıklı, daha doğal ve kaliteli bir ürün elde edilir.
Vakumlu Bull Makineleri 3 farklı ısıtma sistemine göre sınıflandırılır:
1. Buhar Isıtmalı Sistem
Bu sistemde kazanın dış ceketinde buhar dolaştırılarak ısıtma sağlanır. Ancak buhar sistemleri:
-
Yüksek basınçla çalışır
-
Tehlike riski barındırır
-
Ortalama çalışma basıncı 2,5 bar civarındadır
Bu sebeple daha kontrollü ve güvenli alternatifler günümüzde daha çok tercih edilmektedir.
2. Elektrikli Kızgın Yağ Dolaşımlı Sistem
Bu sistemde ısıtma, ceket içerisinde dolaştırılan kızgın yağ ile yapılır.
-
Maksimum basınç 1 bar civarındadır
-
Patlama riski neredeyse yoktur ve daha güvenlidir.
Ancak bu sistemin çalışması için ayrıca bir kızgın yağ kazanı ve sistemi gerekir. Bu ekipman makine ile birlikte verilmez ve dışarıdan temin edilir. Çoğu durumda kızgın yağ sisteminin maliyeti, makine fiyatını bile aşabilmektedir.
3. Rezistans Isıtmalı Kızgın Yağ Sistemli Model (Önerilen Sistem)
Bu sistemde kızgın yağ haznesi ve rezistanslar, üretici firma tarafından makine altına entegre edilir. Isıtma, bu dahili kızgın yağ sistemi ile sağlanır.
-
Isı kontrolü ana kazan içerisindeki ürün sıcaklığı üzerinden yapılır
-
Önerilen maksimum sıcaklık: 70 °C
-
Sistem kapalı devre çalışır
-
Ayda 1 kez yağ seviyesi kontrol edilmelidir
Bu sistemin büyük avantajları olmakla birlikte, bazı dikkat edilmesi gereken noktalar da vardır. Özellikle yağ içerisine su karışması ciddi bir risk oluşturur. Bu nedenle sistemde bulunan:
-
Yağ seviye göstergesi (şnorkel)
-
Genleşme için kullanılan deve boynu dirsekler üretici firma tarafından özel olarak konumlandırılır. Kullanıcının da bu konuda dikkatli ve özenli olması şarttır.
Vakumlu Bull Makineleri farklı üretim kapasitelerine sahiptir:
-
250 kg , 500 kg , 1000 kg , 1500 kg , 2000 kg
Bu sayede hem küçük hem de büyük ölçekli üreticiler için uygun seçenekler sunar.
Çalıştırma Sistemi ve Kullanım Şekli
-
Öncelikle mamulün kazana konulduğundan emin olunur.
-
Ardından ısıtma sistemi çalıştırılır.
-
Ürün sıcaklığı yaklaşık 60 °C seviyesine ulaştığında sulu vakum pompası devreye alınır.
-
Tüm kapakların ve vanaların kapalı olduğundan emin olunmalıdır.
-
Makine üzerindeki vakum göstergesi 0 – 700 mbar ters emiş basıncı göstermektedir.
-
İdeal çalışma aralığı: minimum 450 mbar
-
Eğer bu seviyeye ulaşılamıyorsa sistemde hava kaçağı olabilir.
-
-
Olası kaçak nedenleri:
-
Kazan kapağının tam oturmaması
-
Herhangi bir vananın açık kalması
-
Karıştırıcı ana mil keçesinin (salmastranın) gevşemesi veya deformasyonu
-
Vakumlu Bull Makinesi, şekerli ürünlerin üretiminde:
-
HMF oluşumunu engeller
-
Ürün kalitesini artırır
-
Renk, aroma ve besin değerlerini korur
-
Daha güvenli ve kontrollü bir üretim sağlar
Bu özellikleri sayesinde modern reçel ve pekmez üretim tesislerinin vazgeçilmez ekipmanlarından biri haline gelmiştir.